Carin B. Logan - Wist je dat

Mijn Schotland - Tioram Castle

Tioram Castle

Tioram Castle (spreek uit als "tschie-rum") bevindt zich in het westen van Schotland, op een piepklein eilandje (Eilean Tioram, het droge eiland) dat volledig afgesloten wordt bij hoogtij. Het eiland wordt vermeld in charters, dus gezien zijn geringe grootte, moet het wel een belangrijke rol hebben gespeeld. Vroeger waren open zee, rivieren en lochs de snelwegen van Schotland en verschillende archeologische vondsten bevestigen dat het eiland van strategisch belang was.

De gehele westkust alsook de eilanden waren het bastion van de MacDonalds. De voorvader van de verschillende MacDonald clans is Somerled, een leidersfiguur uit de twaalfde eeuw met zowel Schotse als Noorse roots. Na zijn dood werd zijn gebied verdeeld onder zijn zonen. Moidart, waaronder ook Eilean Tioram, maakte vanaf dan deel uit van het Garmoran-gebied. Christina MacRuari erfde het in de veertiende eeuw. Daarna ging het naar haar halfbroer Ruari. En uiteindelijk naar Christina's nicht, Amy MacRuari. Het was die laaste die het kasteel verder uitbouwde.
Amy was de eerste vrouw van John of Isla, de eerste Lord of the Isles (daarna ruilde hij Amy voor een interessantere partij). Hun zoon Ranald kreeg verschillende stukken grond, waaronder ook het land en kasteel van "Elantyrim". Koning Robert II bevestigde dit in een charter. Ranald werd de eerste chief van de MacDonalds of Clanranald. In 1386 stierf hij in Tioram Castle.

Het kasteel kende een erg turbulente geschiedenis, terwijl de Clanranald chiefs al even kleurrijk waren. Laat me dit even toelichten met een beetje geschiedenis.
Alan, de tweede chief, streed mee in de bloedige Battle of Harlaw in 1411, toen hij aan de zijde van de Lord of the Isles vocht tegen de vorstelijke macht. (Je zal merken dat er een lichte herhaling zal optreden. De Stuarts hadden het niet zo erg begrepen op het MacDonald-bewind in het westen.)
De vierde chief, nog een Allan, werd geëxecuteerd door James V nadat hij aan een raid in Atholl deelgenomen had.
Zijn zoon werd eveneens opgehangen door de Stuarts.
De zesde chief, Dugald, werd door zijn eigen clanleden vermoord en vervangen door zijn nonkel.
De achtste chief, Iain Moidarth, werd op bevel van de koning gevangen genomen en vastgehouden in Edinburgh Castle. Hij ontsnapte en veroverde meteen zijn land en kasteel terug nadat het werd bezet door een familielid aan zijn moeders zijde (de Frasers). Vervolgens vochten de Clanranalds en Frasers een zeer bloedige strijd aan Loch Lochy, waar Iain met de zege ging lopen. Daarna vielen de graven van Argyll en Atholl het kasteel aan, maar ze konden het niet veroveren. Iain bleef tot het einde van zijn dagen een moeilijke relatie met de vorstelijke macht hebben, maar hij kon toch een lang leven leiden in zijn kasteel.
Donald, de elfde chief, werd gevangen genomen en pas vrijgelaten nadat hij zwoer de koning en zijn wetten te erkennen.
John, de twaalfde chief, zou een echte piraat geweest zijn.
Donald, nummer dertien in de rij, was berucht voor zijn wreedheid. (Geef toe, het is zo'n beminnelijke bende.)
Allan, veertiende chief, luidde jammer genoeg het einde in van Tioram Castle als familie-woonst. Hij werd elders opgevoed en verhuisde de clan-zetel in 1685. Tijdens de Rising van 1715 (toen de afgezette Stuarts de MacDonalds plots nodig hadden om hun troon terug te winnen) gaf Allan het bevel om het kasteel in brand te steken zodat het leger het niet kon gebruiken. Allan stierf nadat hij dodelijk verwond werd in de Battle of Sheriffmuir.

Daarna kwam het verval snel. Toen een steenrijke zakenman het landgoed opkocht in 1997, was er hoop voor het gebouw, vooral omdat een van de muren op instorten stond. De eigenaar wilde er maar liefst 4,5 miljoen pond aan besteden. Maar hij wilde het kasteel ombouwen tot privé-woonst, met een clan-museum... en met beperkte toegang voor het publiek. Dus weigerde Historic Scotland het plan. Zij wilden dat het kasteel werd bewaard en niet gerestaureerd. Tijdens die juridische slag stortte een muur in en sindsdien mogen bezoekers de binnenkant van het gebouw niet meer zien. De impasse is noodlottig voor de ruïne.

Je kan het kasteel van dichtbij zien bij laagtij. Wegens instortingsgevaar mag je niet meer in de ruïne wandelen.

Het is een fantastische plaats en een bron van inspiratie. Dit gebouw had ik in gedachten toen ik Sgeulachd Castle schreef.